در صنايع سبك و سنگين از نقاله ها براي انتقال مواد در شكل هاي مختلف از پودري تا بسته ها در مراحل مختلف توليد و بسته بندي بندي استفاده مي شود. بر روي نقاله هاي صنعتي از نوعي تسمه كه به تسمه نوار نقاله شناخته مي شود استفاده مي شود كه نقش حامل را ايفا مي كند. در صنايع غذايي، كارخانجات كچ و سيمان، صنايع قند و شكر و ... از تسمه هاي نوار نقاله در شكل ها و متريال مختلفي استفاده مي شود. انتخاب نوع و متريال بكار رفته در توليد تسمه نقاله به شرايط كاربري و نوع ماده اي كه حمل مي كند بستگي دارد.

تسمه هاي پليمري نقاله امروزه اغلب از تركيبات پلي يورتان PU توليد مي شوند. اين در حالي است كه در گذشته از لاستيك براي اين كاربري استفاده مي شده است. پلي يورتان داراي درصدي لاستيك در تركيبات شيميايي خود مي باشد كه همراه با برخي افزودني هاي پليمري ديگر كه مقاومت سايشي بسيار بالا در تماس با سطوح، مقاومت حرارتي بالاتر و چقرمگي بيشتر را به همراه دارد مي باشد. تسمه هاي نوار نقاله پليمري بصورت توپ يا كلاف هاي باز اغلب در عرض 1 متر يا 1.5 متر به بازار عرضه شده و طبق نياز صنعتي برش مي خورند. قسمت برش خورده از تسمه نقاله به روش هاي جوش حرارتي براي ايجاد يك حلقه بسته براي اتصال بر روي نقاله اتصال پيدا مي كند.

استاندارد FDA در كاربري تسمه نقاله

در اغلب كاربري هاي صنعتي استفاده از تسمه هاي نقاله كه داراي مقاومت سايشي، كششي و حرارتي بالايي باشند اكتفا مي كند. با اين وجود زمانيكه بحث از صنايع غذايي و دارويي پيش مي آيد استاندارد هاي متعددي مربوط به سلامت غذايي و جلوگيري از آلودگي و مسموميت نيز سر راه توليد كنندگان قرار مي گيرد. استاندارد FDA يكي از شناخته شده ترين استاندارد هاي جهاني در تامين سلامت و بهداشت غذايي بوذده كه بر نحوه توليد، بسته بندي و انتقال مواد غذايي نظارت دارد. اين استاندارد شرايط و مشخصات متعددي را نيز براي بكارگيري تسمه هاي نقاله در بسته بندي و انتقال مواد غذايي تبيين نموده است.

تسمه نوار نقاله مواد غذايي مي بايست از تركيبات شيميايي توليد شده باشند كه در تماس با انواع سطوح تر و چرب مواد غذايي اهم از دانه هاي خوراكي، گياهان و بالاخص گوشت حداقل واكنش پذيري شيميايي را داشته باشد. چسبندگي سطحي بسيار پايين، عدم مسموميت زايي در تماس سطحي، مقاومت سايشي بالا در برابر ايجاد خراش، مقاومت در برابر شوينده هاي صنعتي و ترجيحا رنگ روشن كه بصورت بصري بتوان از تميز بودن سطح تسمه اطمينان حاصل نمود از ديگر مشخصات كيفي تسمه هاي نقاله مورد استفاده در صنايع غذايي مي باشند.

• عدم واكنش پذيري سطحي: استفاده از تركيبات شيميايي كه مي توانند با اسيد هاي چرب مواد تركيب شوند سبب برداشته شدن يك لايه كوچك از سطح تسمه نقاله و چسبيدن به سطح مواد غذايي مي شود كه مسموميت غذايي را به دنبال دارد. تسمه هاي پلي يورتان به خودي خود داراي مقاومت لازم در برابر اسيد هاي چرب نيستند و اغلب با روكش PVC پوشانيده مي شوند.
• مقاومت در برابر شوينده ها: تسمه هاي نقاله مورد استفاده در صنايع غذايي بصورت دوره اي توسط شوينده هاي قوي شستشو مي شوند. اين امر در مورد تسمه هايي كه براي انتقال گوشت مورد استفاده قرار مي گيرند بصورت روزانه با شوينده هاي اسيدي قوي به منظور بهداشت و مسموميت زدايي و جلوگيري از انتشار بو هاي نا مطبوع صورت مي پذيرد. از اين رو عدم واكنش پذيري سطح تسمه نقاله با شوينده هاي صنعتي از ديگر فاكتور هاي كيفي محسوب مي شود.
• مقاومت سايشي بالا: ايجاد خراش هاي سطحي بر روي تسمه نقاله مواد غذايي مي تواند سبب تجمع ميكروب ها و باكتري ها گردد. از اين رو مقاومت در برابر سايش و مقاومت در برابر ضربه دو فاكتور ديگر كيفي تسمه هاي نقاله مورد استفاده در صنايع غذايي هستند.

تسمه نقاله مواد غذايي با روكش PVC

يكي از پر كاربرد ترين تسمه هاي نقاله در انتقال مواد تسمه هايي با روكش PVC مي باشند. اين تسمه ها در قسمت مغزي از پلي يورتان و حتي گاهي لاستيك توليد مي شوند كه بر روي سطح بيروني آنها با يك لايه نازك از PVC پوشانيده شده است. PVC يا پلي ونيل كلريد مشخصات شيميايي مطابق با استاندارد FDA در انتقال مواد غذايي را داشته و واكنش پذيري بسيار اندكي دارد، در تماس با چربي گوشت عكس العملي نداشته و قابليت شستشو با مواد شوينده را دارد. در اغلب موارد PVC بكار گرفته شده بر روي تسمه هاي نقاله مواد غذايي به رنگ سفيد مي باشند.

تسمه نقاله پلاستيكي در انقال مواد غذايي

ايده آل ترين نوع تسمه نقاله براي انتقال مواد غذايي طبق استاندارد FDA تسمه هاي پلاستيكي هستند كه از جنس PVC بصورت خشك توليد مي شوند. اين تسمه ها حتي در قسمت مغزي نيز از تركيبات پلاستيكي توليد شده اند و از اين رو انعطاف نداشته مي بايست براي ايجاد يكپارچگي در اتصال آنها از اتصال بخش بخش بصورت اجزاي كليكي استفاده نمود. اين اتصال سبب ايجاد حفره هايي بر روي تسمه نقاله پلاستيكي شده و از اين رو براي انتقال مواد پودري و يا دانه هاي ريز خوراكي مناسب نيستند.

تسمه نقاله پلاستيكي اغلب به رنگ آبي رنگ و گاهي به رنگ سفيد مورد استفاده قرار مي گيرد و بهترين انتخاب در انتقال گوشت، مرغ و ماهي محسوب مي شود. مقاومت سايشي بالا، قابليت شستشو با هر گونه شوينده قوي، چسبندگي سطحي بسيار پايين كه حتي در تماس با قطرات آب سبب خشك شدن سريع تسمه مي شود از ديگر مشخصات كيفي تسمه هاي نقاله مصرفي در صنايع غذايي محسوب مي شود.

منبع: افكار