جرثقيل هاي سقفي يك راهكار بسيار ايده آل براي ليفتينگ بار محسوب مي شوند. جرثقيل هاي سقفي در تناژ كاري مختلف از ۲۰۰ كيلوگرم تا ۳۵ تن توليد مي شوند و در انواع مختلفي قابل دسته بندي هستند. جرثقيل سقفي براي ليفتينگ بار نياز به يك تكيه گاه سقفي قدرتمند كه مطابق با ظرفيت ليفتينگ جرثقيل مشخص مي شوند مي باشد. برخي از جرثقيل ها از طريق قلاب به تكيه گاه سقفي اتصال پيدا مي كنند كه تنها قابليت ليفتينگ عمودي بار را دارند و به جرثقيل هاي دو كاره شناخته مي شوند. برخي ديگر از جرثقيل هاي سقفي داراي يك كالسكه يا ترولي هستند كه بر روي ريل هاي سقفي حركت مي كند و به جرثقيل هاي چهار كاره شناخته مي شوند. جرثقيل هاي سقفي از نظر نيروي محرك در دو دسته اصلي قابل دسته بندي هستند.

• جرثقيل سقفي برقي Electric hoist: اين سري از جرثقيل هاي سقفي هم بصورت زنجيري و هم بصورت سيم بكسلي مورد استفاده قرار مي گيرند. نيروي محركه جرثقيل هاي برقي براي به حركت در آوردن يك الكتروموتور يا موتور الكتريكي متصل به گيربكس جرثقيل مورد استفاده قرار مي گيرد. جرثقيل تك فاز با اتصال به برق شهري عمل مي كند حال آنكه جرثقيل هاي سه فاز كه داراي قابليت ليفتينگ بالاتري هستند نياز به برق صنعتي دارند. جرثقيل برقي سه فاز هم بصورت سيم بكسلي و زنجيري توليد مي شود. جرثقيل برقي تك فاز بصورت زنجيري مورد استفاهد قرار مي گيرد. نمونه هاي بالابر ها و وينچ هاي سيم بكسلي تك فاز نيز البته در بازار يافت مي شوند.
• جرثقيل سقفي دستي Manual chain block: جرثقيل هاي سقفي دستي اغلب با قلاب سقفي و بصورت دو كاره مورد استفاده قرار مي گيرند. جرثقيل هاي دستي از نوع زنجيري داراي يك زنجير دستي هستند كه گردش اين زنجير توسط نيروي كار به ليفتينگ بار مي انجامد. البته نمونه هايي خاص از بالابر هاي زنجيري كه تحت نام پوليفت يا جك زنجيري شناخته مي شوند داراي يك اهرم دستي بوده و تا ظرفيت باري ۶ تن نيز مورد استفاده قرار مي گيرند. البته نمونه هايي از جرثقيل هاي دستي سيم بكسلي نيز وجود دارد كه تحت نام تيفور با يك اهرم بصورت رفت و برگشتي عمل مي كند.

جرثقيل تك فاز كاتو KATO

در اغلب موارد به سبب دسترسي به برق صنعتي در محيط هاي كارگاهي از جرثقيل هاي سه فاز برقي استفاده مي شود. در حالي كه جرثقيل هاي سه فاز سقفي از نوع زنجيري تا تناژ ۱۰ تن مورد استفاده قرار مي گيرند جرثقيل هاي سقفي زنجيري تك فاز تا ظرفيت باري ۵ تن توليد مي شوند. اين جرثقيل ها كه بصورت اتصال به پريز و برق خانگي نيز عمل مي كنند داراي يك موتور الكتريكي كه در تناژ برابر با نمونه هاي سه فاز سايز بزرگتري دارد استفاده مي كنند. سايز بزرگتر الكتروموتور اتصالي به جرثقيل تك فاز براي داشتن سيم پيچ بيشتر و جبران ولتاژ پايين تر طراحي شده است.

جرثقيل سقفي برقي تك فاز با برند KATO محصول كشور چين مي باشد كه داراي زنجيري براي ليفتينگ بار به ميزان 6 متر طراحي شده است. جرثقيل تك فاز كاتو در تناژ 1 الي 5 تن توليد مي شود. زنجير فولادي اتصال بار اين جرثقيل تك فاز در سايز هاي 8 ميليمتر بصورت تك لا براي ظرفيت 1 تن الي سايز 10 ميليمتر دو لايه براي ظرفيت 10 تن مورد استفاده قرار مي گيرد. سرعت ليفتينگ بار توسط جرثقيل تك فاز كاتو 1 الي 1.5 متر در دقيقه بر حسب تناژ بوده و از زنجير فولادي در گريد G80 در اتصالات خود استفاده مي كند.

علاوه بر قابليت عملكرد با برق خانگي اتصال و عملكرد جرثقيل تك فاز به برق ژنراتور نيز از ديگر مزاياي كاربري اين ابزار ليفتينگ بار محسوب مي شود. با وجود مزاياي زيادي كه در كاربري اين جرثقيل تك فاز بيان شد استفاده از قلاب سقفي و كاربري بصورت دو كاره و صداي بيشتري كه نسبت به جرثقيل هاي سه فاز دارد از معايب اين ماشين آلات صنعتي است. در واقع از آنجا كه گيربكس جرثقيل برقي تك فاز بصورت خشك كار مي كند نسبت به جرثقيل هاي سه فاز كه گيربكس آنها در روغن كار مي كند صداي بيشتري توليد مي كنند.

مقايسه جرثقيل سقفي با مگنت

مگنت صنعتي يكي ديگر از انواع ابزار آلات ليفتينگ بار مي باشد كه تنها براي ليفتينگ اجسام از جنس فلزي مگنت شو مورد استفاده قرار مي گيرد. مگنت ها در تناژ مختلف از ۱۰۰ كيلوگرم الي ۱۰ تن و حتي براي كاربري هاي ساحلي در بار انداز ها تا ۲۰ تن نيز مورد استفاده قرار مي گيرند. مگنت صنعتي با يك اهرم دستي عمل مي كند كه با گردش اين اهرم قطب آهنرباهاي داخلي بلوك مگنت به تقويت هم مي پردازند حال آنكه با گردش در جهت عكس قطب ها همديگر را خنثي مي كنند. مگنت صنعتي ابزاري دائمي براي ليفتينگ فلز بوده و براي ليفتينگ نياز به يك اتصال قدرتمند تكيه گاهي در سقف درست مانند جرثقيل هاي سقفي دارد.

از مزاياي مگنت صنعتي به جرثقيل سقفي عدم نياز به اتصالاتي چون قلاب و شگل، اتصال سريع به سطح و عدم نياز به نيروي كاري زياد در اتصال است. در كنار مزاياي متعددي كه كاربري با مگنت ها نسبت به جرثقيل ها دارد محدوديت كاربري تنها با فلز هاي مگنت شو و تغيير ظرفيت ليفتينگ مگنت بر حسب كيفيت سطح از معايب اين ابزار ليفتينگ بار است. به بيان ساده تر حداكثر ظرفيت ليفتينگ مگنت در اتصال با ورق هاي آهني با سطح كاملا مسطح و براق و در ضخامت بالاي ۴۰ ميليمتر خاصل مي شود. كاهش ضخامت ورق و يا وجود قوس هاي سطحي در اتصال مگنت به شدت سبب كاهش ظرفيت ليفتينگ بار توسط اين ابزار ليفتينگ مي شود.

منبع مقاله